«Дзякуючы апэратыўнай рэакцыі і беражліваму абыходжаньню рабочых артэфакт удалося атрымаць без пашкоджаньняў», — паведамляе тэлеграм-канал Інстытуту гісторыі НАН Беларусі.
На тэрыторыі сучаснай Беларусі маманты жылі дзясяткі тысяч гадоў таму, у час позьняга палеаліту. Гэта быў час апошняга ледавіковага пэрыяду, калі клімат быў халодны і сухі, і ляндшафт нагадваў тундру або стэп. На тэрыторыі сучаснай Беларусі жыў найперш мамант поўсьцісты (Mammuthus primigenius), асабліва на поўначы, у міжрэччы Дзьвіны і Дняпра. Парэшткі мамантаў цяпер пастаянна знаходзяць па ўсёй краіне.
Самыя вядомыя знаходкі парэштак мамантаў у Беларусі
Бярэзінскі раён (Віцебская вобласьць)
Тут знойдзены амаль поўны шкілет маманта, адна з найважнейшых знаходак. Ён экспануецца ў Нацыянальным гістарычным музэі Беларусі (Менск).
Гомельская вобласьць (раён Петрыкава)
Знойдзены бівень і чэрап маманта, выдатна захаваныя. Частка знаходзіцца ў Гомельскім абласным краязнаўчым музэі.
Пінскі раён (Берасьцейская вобласьць)
У тарфяных забалочаных зонах былі знойдзеныя фрагмэнты костак маманта. Аднак стан захаваньня горшы праз высокую вільготнасьць.
Менскі раён (ваколіцы Заслаўя)
У 1950-х — 1970-х гг. падчас будаўніцтва знойдзеныя розныя косткі (рэбры, пазванкі).
Колькі каштуюць такія знаходкі?
Ацэнка залежыць ад захаванасьці і паўнаты шкілета.
- Адзін бівень маманта можа каштаваць ад 10 000 да 50 000 $ на міжнародным рынку.
- Поўны шкілет маманта ацэньваецца ў 100 000 — 300 000 $ і болей.
- Унікальныя экспанаты (зь вельмі добрым захаваньнем ці рэдкай марфалёгіяй) могуць каштаваць да $1 млн, але звычайна такія не прадаюцца, бо маюць культурную і навуковую каштоўнасьць.
У Беларусі продаж такіх артэфактаў забаронены — усе яны зьяўляюцца дзяржаўнай уласнасьцю і ахоўваюцца як гістарычна-культурныя каштоўнасьці. Таму часта махляры спрабуюць вывезьці такія знаходкі з краіны:
- У чэрвені сёлета польскія мытнікі на мяжы зь Беларусьсю на пераходзе ў Тэрэспалі знайшліў багажы грамадзяніна Нямеччыны біўні маманта. У машыне былі восем фрагмэнтаў костак маманта, у тым ліку адзін даўжынёй 48,5 см. Мужчына растлумачыў, што атрымаў незвычайны падарунак ад сябра і хацеў прывезьці яго да сябе дадому.
- У лістападзе 2023 беларус спрабаваў правезьці ў Польшчу 14 зрэзаў біўняў шарсьцістага маманта.
Дзе захоўваюцца парэшткі мамантаў зь Беларусі?
- Нацыянальны гістарычны музэй Беларусі: самы вялікі экспанат — поўны шкілет маманта.
- Гомельскі абласны краязнаўчы музэй
- Музэй прыроды і экалёгіі Рэспублікі Беларусь (Менск)
- Берасьцейскі краязнаўчы музэй
- У некаторых выпадках часткі касьцей былі перададзеныя ў музэі Масквы і Санкт-Пецярбурга ў савецкі пэрыяд.